macrohematuria

macrohematuria

macroscopisch zichtbare aanwezigheid van bloed in de urine of uitvloei uit de urethra. Hematurie is vaak niet macroscopisch aantoonbaar. Microhematurie of cryptohematurie is aantoonbaar door technieken van klinische biologie. De oorzaken echter zijn grotendeels dezelfde.   

PATH: men maakt een onderscheid:

urinehematurie

▪Wanneer de urine rood verkleurd is tijdens de volledige mictio, dan is de hematurie van renale oorsprong.

▪Wanneer de verkleuring op het einde van de mictio verschijnt is de hematurie van de blaas afkomstig,

▪wanneer de urine rood verkleurd is tijdens het begin van de mictio, dan is de bloeding afkomstig van de urethra.

spermahematurie

▪hematospermia: het bloed is vermengd in het ejaculaat

serohemorragische uitvloei

echte hematurie

▪bloeding, onvermengd na het urineren

▪bloeding, onvermengd na ejaculatie

▪bloeding, onvermengd bij erectie

▪bloeding zonder enig verband

▪intermitterende bloeding

ETIO:

▪lithiasis

▫aanwezigheid van lithiase ter hoogte van nieren, ureter veroorzaakt ofwel hematurie tijdens de gehele mictio, ofwel hematurie op het einde van de mictio

▫lithiase in de urethra veroorzaakt normaal hematurie in het begin van de mictio, gevolgd door normale urine. Gewoonlijk gaat dit gepaard met anuria, dysuria, urinetenesmus.

▫urolithiase van de blaas kan alle vormen aannemen; normaal is dit vergezeld met dysuria, pollakisuria en zijn de stenen visualiseerbaar met medische beeldvorming

▫urethraobstructie door lithiasis bij mannelijke dieren kan alle vormen      van macrohematurie veroozaken naast dysuria of anuria.

▪stollingstoornissen, autoimmune, erfelijke aandoeningen

naast hematurie zijn ook andere bloedingen, zichtbaar of verborgen.

▫coumarine intoxicatie

▫purpura rhumatoïdes: purpura van autoimmune oorsprong

▫purpura hemorragica: hemorragische diathese

▫morbus maculosus (equ)

▫purpura fulminans (sui)

▫erfelijk neusbloeden (equ)

▫ehlers-danlos syndroom, aangeboren abnormaal collageen (hum)

▫infectieuse of autoimmune vasculitis

▫leucemia (can)(bov) door verminderde thrombocytogenese

▫aflatoxicosis (bov)

▫allergie (can)

▫hypersplenisme (can)(gen)

▫ (sui): neonatale thrombocytopenische purpura bij de big: afbraak van thrombocyten door antsitoffen uit het colostrum (ther: onthouden van colostrumtoediening)

▫acetylsalicylzuur acetyleert cyclooxygenase van de thrombocyten,hierdoor kunnen deze geen ADP uitstorten en aggregeren

▫verminderde thrombocytensynthese door beenmergletsels

▫verhoogde destructie van thrombocyten door immunoglobulines gericht tegen thrombocyten, of stoffen aan thrombocyten geadsorbeerd

▫ziekte van von Willebrand: deficit aan von Willebrand factor (factor vW; VWF) verminderde adhesie van bloedplaatjes en verminderd transport van factor VIII.

▫alle erfelijke deficiënties van stollingsfactoren

▫leverinsufficiëntie: (alle stollingsfactoren,behalve IV (Ca⁺⁺) en III (thromboplastine) worden in de lever gesynthetiseerd

▫heparinemie: exogene heparine of afkomstig van mastocytoma’s

▫immunoglobulines gericht tegen stollingsfactoren

▫polyvasculocoagulopathia (diffuse intravasale stolling)

▫vitamine K deficiëntie, of toediening van antivitamine K (coumarines): verminderde rijping van factoren II, VII, IX, X

▫intoxicatie door organochloor verbindingen

▫(bov): idiopatisch bij rund op het einde van de winter: hematuria vesicalis chronica bovis.

▫slangengif

▫microangiopathie: degeneratief proces van kleine bloedvaten

▪infectieziekten

▫leptospirose: (gen)(hum (fel) is weinig gevoelig: naast aantasten van verschillende organen wordt hematurie veroorzaakt door stollingstoornissen, nefritis (267)

▫miltvuur: door necrose van vaatendotheel door de bacteriele toxine

▫salmonellose, leptospirose

▫varkenspest door lyse van endotheelcellen

▫bacteriële emboli

▪intoxicaties:

▫hematurie bij herbivora kan in verband gebracht worden met intoxicatie door giftige planten

▫arseen intoxicatie, acuut of subacuut: door lokaal etsende werking op endotheel van de bloedvaten ontstaat bloeding; daarnaast komen nog maagdarm en zenuwstoornissen

▫koolstoftetrachloride: bij subacute intoxicatie ontstaat lever en nierdegeneratie met verminderde synthese van stollingsfactoren.

▫coumarines veroorzaken stollingstoornissen.

▫brassica: mostaardoliezaden hebben een etsende werking op het maagdarmkanaal na exclusief voederen van koeken na koude extractie van olie. Naast maagdarmsymptomen kan ook nephrose ontstaan, zenuwsymptomen en sterfte. (662)

▫quercus: eikenbladeren. Op slechte weiden worden eikebladen geplukt, dit veroorzaakt nierletsels en sterfte. (663)

▫lupinus

▫ranunculus, boterbloem: zeldzaam omdat de dieren dit zelden opnemen

▫digitalisintoxicatie: overwegend maagdarmstoornissen, braken.

▫solanum: groene delen van solanacea, aardappelen, tomaat, veroorzaken maagdarmstoornissen, huidletsels in chronische gevallen.

▫adelaarsvaren (pteridium aquilinum) (661) (Sharma R, et al. 2013). Chronische opname veroorzaakt enzoötische hematurie bij het rund (bov) de toxins zijn carcinogen, en de mogelijkheid bestaat voor transmissie naar de mens via melk.

▫langdurige sulfamidenbehandeling (665) (Nissen N.I. et al 1950)

▫cantharis vlieg, na orale opname of massale huidresorptie is irriterend voor maagdarm en urogenitaal stelsel.

▫quinine

▫strychnine

▫slangengif : slangengif veroorzaakt stollingstoornissen, diffuse intravasale stolling, bloedingen.

▫aflatoxicosis (bov)

▫intoxicatie door organochloor verbindingen

▪parasitair

▫bilharziosis wordt veroorzaakt door verschillende soorten schistosoma: deze parasiteren de bloedvaten en veroorzaken allerhande stoornissen in verschillende organen. (bov)(ovi)(cap)(equ)(hum)

▫capillaria plica (can) en vossen: de worm leeft in de urinewegen, en veroorzakt ook pollakisura, dysuria (267) (Senier D.F. et al. 1980)

▫filaria bancrofti (hum): parasiet van bloed en lymfevaten

▫babesia canis, babesia divergens (can): er ontstaat ook koorts, hemolyse (387) (387) (Farwell G.E. et al. 1982)

▫dioctophyma renale: (664) (Duim T.L. et al. 2007), ‘giant kidney worm’ bij de hond (can), nerts, beer, vos; zeer zeldzaam bij de mens, maar ook teruggevonden in humane fossielen (hum)

▫angiostrongylus vasorum (can)

▪blaasontsteking

▫cystitis: simultaan ontstaat meestal pollakisuria, urinetenesme

▫felien urinair syndroom: feline lower urinary tract disease, FLUTD: groepsbenaming voor aantasting van de lagere urinewegen bij de kat (fel): kristallurie, idiopatisch, urethraobstructie door een plug, idiopatische cystitis (meest frequent, veroorzaakt door stress), urineweginfectie, neoplasie. (Dorsch R. et al. 2014)

▪blaastumoren

▫(can)(fel): het transitioneel celcarcinoom is frequent (fel)(Wilson H.M. et al. 2009)

▫carcinomen en adenocarcinomen

▫leyomyoom, leiomyosarcoom uit de gladde spierlaag

▫sarcomen: fibrosarcoom, chondrosarcoom, hemangiosarcoom

▫lymfoom

▫hematuria vesicalis chronica bovis (bov): papillomateuse woekeringen van bloedvaatweefsel in de blaas. Cfr. adelaarsvaren intoxicatie.

▪andere blaasaandoeningen

▫blaasbloedingen worden veroorzaakt door stollingstoornissen, autoimmune aandoeningen, erfelijke aandoeningen, soms idiopatisch (bov)

▫urachus persistens: soms is er urineuitvloei uit de navel, en is de navel gezwollen bij neonati.

▫blaastrauma, perforaties, stomp trauma op een volle blaas

▫lithiase van de blaas

▪nephritis

▫pyelonephritis*

▫glomerulonephritis

▪niertumoren

▫niertumoren: veroorzaken urinehematurie

▪circulatie- en andere stoornissen in de nieren

Implicatie van de nieren in de hematurie kan moeilijk aangetoond worden wanneer medische beeldvorming geen bevindingen toelaat. Catheterisatie van de ureters behoort tot de diagnose mogelijkheden (656)(Holt P.E. et al. 1987)

▫aneurismen op nierarteriën of venen: aneurysma van de nierarterie (657) (King B;J; et al. 2014) vooral beschreven bij de vrouw (hum) in het kader van de zwangerschap veroorzaakt intraperitoneale bloedingen. Intrarenaal pseudoaneurysma beschreven bij het paard (equ) (Larsdotter S et al. 2009) verklaart de aanwezigheid van hematurie

▫hydronephrosis: dilatatie van de nier door een cyste of door meerdere cysten, polycystische nier: soms zijn deze letsels palpeerbaar, zichtbaar bij echografie, en is de nier pijnlijk.  

▫nierinfarcti:

▫nierstuwing bij rechter hartsinsufficiêntie

▫hypoplasie van de niercortex bij de cocker

▫niertrauma: soms is uitwendig een trauma zichtbaar in de lendestreek

▪aandoeningen van de baarmoeder, vagina

▫(lag): hematurie bij vrouwelijke dieren op het einde van de mictio, uit de vagina kan een oorsprong vinden in aneurisma, baarmoederhyperplasie, uterustumoren.

▫(gen): baarmoeder, vagina, dracht, partus, postpartum pathologie.

▫vaginatumoren

▪aandoeningen van prostaat, testis, zaadblaasjes

veroorzaken hematospermia, en alle vormen van echte hematurie, ze veroorzaken ook serohemorragische uitvloei, zonder verband met de mictio. Het bloed gaat normaal de urinestraal vooraf, soms ontstaat de bloeding na urineren, erectie, ejaculatie.  

▫prostatitis: acute prostatitis is pijnlijk, veroorzaakt tenesmus, constipatie, dysuria, pyuria, kyphosis. Chronische prostatitis: intermitterende hematuria, pyuria. Secundaire infecties kunnen ontstaan in de gehele urogenitale tractus.

▫prostaattumoren: de symptomen zijn gelijkaardig met deze van prostatitis.

▫benigne prostaathypertrofie veroorzaakt gelijkaardige symptomen, van mildere aard.

▫testistumoren: sertolinoma, leydigoma veroorzaken feminisatie en hyperoestrogenia.

▫orchitis: pijnlijke ontsteking, ascenderend via de urinewegen. Ook brucellose (bov)(ovi)(sui)(can); TBC; salmonella abortus equi (equ); influenza-virus (equ); septicemie; secundaire infectie na trauma veroorzaken orchitis.

▫prostaatcyste

▫acute prostatitis 

▫chronische prostatitis: veroorzaakt intermitterende echte hematurie

▪andere aandoeningen van urethra, vagina, preputium:

het urinestraal wordt voorafgegaan door het bloed en eventueel ander secreet, ofwel initieert de bloeding na urineren, ejaculatie, erectie

▫letsels in het corpus cavernosum veroorzaken bloedingen bij erectie of excitatie (can). Echte hematurie, of urineren van zuiver bloed, of urinehematurie, waar de urine voorafgegaan is van bloed is hier indicatief.

▫trauma van de urethra: steekwonde, bekkenfractuur, (bov), iatrogene perforaties bij sondage van de urethra; vaginabloedingen tijdens de partus

▫urethra lithiase

▫tumoren van urethra, penis, vagina: lossscheuren van papilloma bij de stier; veneriaal granuloma (can) is zeer bloederig, onafhankelijk van de mictio; tumoren van de baarmoederhals (hum).

▫urethrits

▫iatrogeen; sondage van de urethra met perforatie

▪fysiologisch

▫oestrus, menstruatie

▫postpuerperaal